Orografisch onweer

Orografisch onweer is een type onweer dat ontstaat wanneer lucht door bergketens of heuvelachtig terrein gedwongen wordt om op te stijgen. Het woord “orografisch” komt van het Griekse “oros” (berg) en verwijst naar de invloed van bergen op weerpatronen. Dit type onweer is vooral afhankelijk van de aanwezigheid van vochtige lucht en geografische omstandigheden.


Hoe ontstaat orografisch onweer?

  1. Stijging van lucht door reliëf:
    Wanneer vochtige lucht tegen een bergketen botst, wordt het omhoog geduwd langs de berghelling. Dit proces wordt orografische lifting genoemd.

  2. Afkoeling van lucht:
    Tijdens het opstijgen koelt de lucht af omdat de temperatuur op grotere hoogten lager is. Wanneer de lucht afkoelt tot het dauwpunt, begint waterdamp te condenseren en vormen zich wolken.

  3. Cumulonimbusvorming:
    Bij voldoende vocht en instabiliteit in de atmosfeer groeien deze wolken uit tot cumulonimbuswolken. Dit zijn de wolken die bij onweer horen.

  4. Onweersverschijnselen:
    Door de sterke opwaartse luchtstromen in de cumulonimbuswolken ontstaan bliksem, donder, en hevige regenval. Soms kunnen hagel en windstoten ook voorkomen.

Kenmerken

Plaatsgebonden: Het onweer blijft vaak beperkt tot gebieden rond bergketens of heuvels.

Afhankelijk van reliëf: Zonder bergen of heuvelachtig terrein ontstaat dit type onweer niet.

Langdurig: Het onweer kan aanhouden zolang vochtige lucht tegen de bergen wordt opgestuwd.

Seizoen: Het komt vaak voor in de zomer, maar kan in elk seizoen optreden als de omstandigheden geschikt zijn.

Voorbeeldensituaties

Alpen

In berggebieden zoals de Alpen ontstaat orografisch onweer vaak in de zomer, wanneer warme en vochtige lucht tegen de bergen wordt opgestuwd.

Tropische gebieden

In tropische klimaten komt orografisch onweer regelmatig voor rond bergachtige regenwouden.

Verschil met andere soorten onweer

KenmerkOrografisch onweerConvectieonweerFrontaal onweer
Ontstaansmechanisme  Door opstijgende lucht langs bergenDoor opwarming van het aardoppervlakDoor botsing van warme en koude lucht
LocatieBerggebieden of heuvelachtig terreinVaak vlakke gebiedenLangs een weersfront
PlaatsBeperkt tot reliëfLokale schaalGrootschalig