De Rolwolk (Cumulonimbus arcus)
Een rolwolk is een zeldzame en fascinerende wolkensoort die zichtbaar kan zijn bij onweersbuien of koufronten. Het unieke cilindervormige uiterlijk en de vaak losstaande positie ten opzichte van andere wolken maken deze wolk een opvallend verschijnsel in de atmosfeer.
Kenmerken
Vorm: Horizontaal cilindrisch, met een uiterlijk dat lijkt te ‘rollen’ om een horizontale as.
Losstaande positie: Rolwolken staan volledig los van de basis van een onweersbui of andere wolken, wat ze onderscheidt van shelfclouds.
Relatieve zeldzaamheid: Ze komen minder vaak voor dan shelf clouds en worden meestal waargenomen bij specifieke weersomstandigheden.
Ontstaan van de Rolwolk
De rolwolk ontstaat door de interactie van koude en warme lucht, vergelijkbaar met het proces bij een shelfcloud:
Koudere lucht uit een onweersbui of koufront stroomt naar beneden en raakt de warme, vochtige lucht bij het aardoppervlak.
De koude lucht duwt de warme lucht omhoog, waardoor deze condenseert en een cilindervormige wolk wordt gevormd.
Het ‘rollende’ effect ontstaat door turbulentie in de luchtstromen.
In zeldzame gevallen kunnen rolwolken ook een aanwijzing zijn voor een mogelijke microburst—een zeer krachtige neerwaartse luchtstroom die gevaarlijk kan zijn, vooral voor vliegtuigen.
Verschillen tussen Rolwolk en Shelfcloud
Hoewel beide soorten arcusboogwolken zijn, zijn er duidelijke verschillen:
Een rolwolk staat volledig los van de wolkenbasis, terwijl een shelfcloud altijd verbonden is met de basis van een onweersbui.
Het rollende effect van rolwolken is een kenmerk dat bij shelfclouds niet voorkomt.
Volutus: Een Nieuwe Classificatie
Sinds de publicatie van de International Cloud Atlas in maart 2017 worden rolwolken zonder associatie met onweersbuien geclassificeerd als volutus. Deze kunnen voorkomen bij wolkengeslachten zoals:
- Altocumulus
- Stratocumulus
Deze nieuwe classificatie benadrukt dat rolwolken niet altijd verbonden zijn met krachtige onweersbuien, maar ook kunnen voorkomen in minder extreme situaties.
Conclusie
De rolwolk is een zeldzame en indrukwekkende wolkenformatie die zowel meteorologisch als visueel intrigerend is. Of het nu als onderdeel van een onweersbui voorkomt of als volutus in een rustigere atmosfeer, het blijft een prachtig voorbeeld van de dynamiek van onze luchtlagen.